Z tego też powodu użytkownicy często rozpaczliwie poszukują później odpowiedników, zamienników, materiałów zastępczych czy kompatybilnych - różnie określa się te nieoryginalne, ale bardzo tanie elementy eksploatacji. Często nie pamiętamy albo nie chcemy pamiętać, że napis "zamiennik" na pudełku oznacza często "zamianę" jakości wydruku – z reguły na cokolwiek gorszą.

Zacznijmy jednak od definicji samych materiałów eksploatacyjnych. Najogólniej mówiąc nazwą tą określamy te elementy czy podzespoły, które w trakcie użytkowania urządzenia zużywają się bądź kończy się ich termin ważności.

Jeśli chodzi o drukarki, nie ma znaczenia, czy chodzi o drukarkę atramentową, laserową czy igłową. W każdym z tych przypadków wymiana materiałów eksploatacyjnych jest nie do uniknięcia, różnica polega jedynie na elementach, które użytkownik musi uzupełniać. W drukarce atramentowej są to najczęściej tusze, w igłowej - taśmy barwiące, a w przypadku drukarki laserowej mamy już cały inwentarz – tonery, bęben, pas tranferowy czy utrwalacz. Wymianę niektórych elementów, np. takich jak rolki pobierające, lepiej powierzyć dobremu serwisantowi.

Ponieważ, jak w każdym mechanizmie, poszczególne elementy wzajemnie na siebie oddziałują, gorsza kondycja jednego z nich wpływa niekorzystnie na pozostałe. W interesie właściciela drukarki, któremu zależy na jak najdłuższym i bezawaryjnym jej użytkowaniu, jest zatem dbanie o jak najlepszą jakość materiałów eksploatacyjnych.

Nie wydaje się, aby przejawem troski o drukarkę było stosowanie zamienników zamiast oryginalnych tuszy czy tonerów. Jednym z pierwszych zauważalnych efektów stosowania nieoryginalnych materiałów jest gorsza jakość szczególnie grafiki, o zdjęciach nawet nie mówiąc.

Producenci zalecając używanie oryginalnych materiałów kierują się nie tylko chęcią zysku (skądinąd zrozumiałą), ale mają też na uwadze, że do sporządzenia prawidłowego wydruku i zapewnienia maksymalnej żywotności urządzenia niezbędna jest zgodność licznych parametrów fizycznych.

W przypadku tonerów są to takie cechy, jak temperatura topnienia, twardość i in. W oryginalnych materiałach parametry te są zgodne z parametrami pozostałych elementów: bębna czy utrwalacza. Kupując nieoryginalny zamiennik nie możemy mieć pewności, że taka zgodność istnieje, za to zwiększamy prawdopobieństwo zatkania głowicy, zasypania i zarysowania bębna bądź oblepienia rolek utrwalacza. Rzecz jasna naprawa tej usterki w ramach gwarancji pozostanie już tylko pobożnym życzeniem.

Porównaniem oryginalnych tonerów z ich tanimi odpowiednikami zajęła się firma OKI i na tym przykładzie nietrudno udowodnić potoczne powiedzenie, że "co jest tanie to jest drogie".

Do swoich drukarek monochromatycznych OKI produkuje specjalny toner tzw. sferyczny, którego cząsteczki są dziesięciokrotnie mniejsze od tradycyjnych. Ich okrągły kształt, w przeciwieństwie do cząsteczek pozostałych tonerów o nieregularnych czy nawet postrzępionych krawędziach, gwarantuje znacznie lepszą jakość wydruków. Specyfika urządzeń OKI polega też na tym, że wgrzanie tonera w papier następuje w stosunkowo niskiej temperaturze, dzięki czemu zużycie energii elektrycznej jest znacznie mniejsze.

Nieoryginalne, rzekomo kompatybilne tonery, różnią się temperaturą w jakiej następuje ich stopienie i utrwalenie powodując, że resztki nieutrwalonego tonera będą zalegać między rolkami i innymi elementami drukarki narażając je na uszkodzenie. Jedną z częściej spotykanych usterek powstałych w wyniku zastosowania nieoryginalnego tonera jest np. zarysowanie powierzchni bębna światłoczułego.

W przypadku tonerów do kolorowych drukarek laserowych OKI proponuje tzw. tonery woskowe. Wosk ma nie tylko kapitalne znaczenie przy smarowaniu rolki grzewczej, ale zapewnia właściwe utrwalenie toneru i nabłyszczenie wydruku, który nawet na zwykłym papierze kserograficznym będzie miał profesjonalny wygląd. Warstewka wosku ogranicza poza tym blaknięcie wydruku czy wpływ wilgoci.

OKI postanowiło też zbadać i porównać wydajność nieoryginalnych tonerów. Po dokładnym zważeniu okazało się, że waga niektórych zamienników jest nieco większa w porównaniu do oryginalnych tonerów OKI. Mimo to po zbadaniu wydajności stwierdzono, że ilość wydruków z zapasu jednego zamiennika jest o ok. 33% mniejsza niż ilość wydruków z tonera oryginalnego.

Reasumując: nie da się ukryć, że ceny zamienników do drukarek są dla większości użytkowników bardzo atrakcyjne. Pamiętajmy jednak, że w przypadku materiałów eksploatacyjnych do drukarek niższa cena oznacza nie tylko niższą jakość. Używając zamienników narażamy swoją drukarkę na szereg uszkodzeń, następnie na odwiedziny w serwisie. W efekcie zwiększamy prawdopodobieństwo, że nasza ulubiona drukarka zakończy swój żywot wcześniej, niż przewidywaliśmy, a my – staniemy przed koniecznością zakupu nowego urządzenia. Aż chce się zakończyć banałem: wybór należy Ciebie.